Tras cerrar el año pasado su proyecto multimedia ‘Black is Beltza’, el músico y cineasta Fermin Muguruza (Irun, 1963) regresa con un canto de amor y denuncia: ‘Bidasoa 2018-2023’. La cinta, que se presenta hoy en Zinemira del Zinemaldia, mezcla imagen real y animación, …
Berria ➝
«Beharrezkoa» eta «urgentziazkoa»; hala definitu du Fermin Muguruza musikari eta zinemagileak (Irun, Gipuzkoa, 1963) bere azken lana: Bidasoa 2018-2023 dokumentala. Migratzaileek Europara iristeko egindako bidaia kontatzen du, Bidasoaldean hildakoak gogoratu, indarkeriaz inposatutako mugak eta kontrol arrazistak salatu… Muguruzak azaldu du Black is Beltza II: Ainhoa filma aurkezten ari ziren bitartean aritu direla dokumentala egiten, eta prozesua «neketsua» bezain «aberasgarria» izan dela. Gustura dago, baina, emaitzarekin. «Kontatu egin behar zen hemen gertatu dena, eta gertatzen ari dena». Egunotan Zinemaldian izango da ikusgai; ordu gutxitan amaitu ziren sarrera guztiak.
2018-2023ko urteak jarri ditugu islatu nahi dugun momentua zehazteko. Berehala konturatu ginen 2018an Frantziako Estatuak jarri zituen kontrolak erabat arrazistak zirela, eta ez zutela inongo zentzurik. Segidan etorri zen lehen hildakoa; Frantziako Estatutik bi aldiz kanporatu ondoren, bere buruaz beste egitea erabaki zuen. Egundoko kolpea izan zen. Gure asmoa Black is Beltza II: Ainhoa pelikula egitea zen, baina etengabe horrelako gertaerek zeharkatzen zuten gure ekinbidea. Protesta egitera ateratzen ginen, baina inpotentzia handiz, beste hildako bat zetorren. Eta beste bat. Eta horrela, bederatzi lagun arte, beraien azken arnasa Bidasoan eman zutenak.
Etengabe nioen: Black is Beltza egingo dugu, eta, bukatzean, zerbait egin behar dugu honekin. Pentsatu nuen oso interesgarria izan zitekeela horrelako sorkuntzazko dokumental bat egitea, non posible zen testigantzak biltzea, Bidasoaldeko musikarien zenbait kantu erabiltzea, eta, animazioaren bidez, hemen hil diren migratzaile bakoitzaren ibilbidea azaltzea. Hori zen helburua: dokumentu batean geratu, eta kontatzea hemen zer gertatu den eta zer gertatzen ari den.
Dudarik gabe. Eta, gainera, lotura du orain arte egin ditugun beste lanekin. Azken finean, Black is Beltza arrazakeriaren kontrako oihu bat ere bada.
Dokumental batean, mutur batetik tiraka hasi, eta ez dakizu nola bukatuko duzun. Ez nuen erreportaje periodistiko bat egin nahi; protagonista batzuk hartu, eta horien testigantzak bildu nahi nituen. Garbi nuen Gari Garaialdek izan behar zuela bat. Begiak jarri dizkigulako; berak erakutsi digu zer gertatzen den. Esan zidan Harrera Sarean ezagutu zuela Anaitze Agirre, eta gauza interesgarri batzuk finkatu zituen hark. Horren arabera hasi nintzen beste protagonistak bilatzen; Bidasoa Etorkinekin elkarteko Aintzane Lasarte, esaterako. Anaitzek denbora osoan zera azpimarratzen zuen, mezu positiboa transmititzen duen zerbait egin behar genuela. Nahikoa da migratzaileak beti heriotzarekin lotzea. Hala, oso interesgarria iruditzen zitzaidan Romeoren istorioa kontatzea. Gero, Pilar ezagutu nuen; polita da jakitea nola pertsona bat ahaldundu daitekeen musikaren eta dantzaren bidez.
Pentsatzen aritu nintzen horiek nola elkartu, eta erabaki nuen ibaiak lotu behar zituela. Horretarako, beti txirrinduan dabilen lagun bat dago, Amets; ibai alboko bidea egiten ari den bitartean bere istorioa kontatzen du, eta hor, toki bakoitzean, beste protagonista bat dago. Bide horren bidez istorio bakoitza josten da.
Hori izan da helburu argi eta garbia. Migratzaileak hilda agertzen hasi zirenean, zenbait hedabidek bestelako mezu bat transmititu zuten. Eta jakina, mediatikoki badu bere indarra: Hiltzen duen ibaia, edo Bidasoa ibaia eta bere tranpa mortala. Horrela desbideratzen da, hain zuzen ere, hor gertatzen ari dena. Hori dela eta, gure kartelean bertan ere jarri dugu ibaiak ez duela hiltzen. Politika arrazistek hiltzen dute.
Guretzat, bizitza da ibaia. Dokumentalean, testigantzen bidez, etengabe azaltzen da hori. Eta ez dugu hitzen bidez soilik azaldu, baita irudien bidez ere. Horretarako, dronearen erabilera ere badago. Alde batetik, ikusteko guretzat ez dagoela ez estatu frantsesa ezta estatu espainola ere, hori dena Euskal Herria dela, biziki maite dugun zona bat, eta hor muga bat ezarri zigutela, muga administratibo bat. Baina, horretaz aparte, badago edertasun basati bat ere. Hori ere azaldu nahi genuen, eta horretarako erabili dugu hari narratiboa, Amets bidaia hori egiten.
Bai, hori da azken urteetan ikasi dugun zerbait, eta oraindik ikasten ari garena. Batez ere, hori azpimarratu digute elkartasun edo sostengu elkarteetan lan egiten dutenek. Dokumentalean argi agertzen da Harrera Sarea eta Bidasoa Etorkinekin elkarteen ahotsean. Ez dira zenbakiak; izen-abizenak dituzte, gizakiak dira. Horregatik, garbi izan genuen Bidasoan hil diren bederatzien izenabizenak jarri behar genituela.
Gero, animazioaren bidez, ibilbideak egin ditugu, mapak. Iruditzen zitzaidan teknika oso baliagarria zela. Eta, dudarik gabe, erakutsi behar nuen bakoitza ze herritatik zetorren, eta ahal bazen, nahiz eta informazio gutxi izan, esan norekin zegoen erlazionatuta, eta jarri ze lan mota egiten zuen. Beraien senideei bidaltzen zizkieten zenbait mezu ere lortu ditugu. Benetan hunkigarriak ziren. Bat-batean, Aljeriako gazte batek amari gutun bat idaztea, esaldi batekin: «Ama, zu zara dena». Amak hori irakurtzean badaki semea kanpoaldera joan zaiola beste bizimodu bat bizitzera, bere bizitza propioa egitera; gero, hil egiten da. Hil egiten da, trenak harrapatuta. Oso-oso labur kontatu ditugu bederatzi lagun horien ibilbideak, baina uste dut iristen dela mezua: aizue, ez dira zenbakiak, izen-abizenak dituzte, senideak dituzte, lagunak… eta gurekin geratu dira hemen, Bidasoan. Ezin izan dute jarraitu, politika arrazistek hil dituztelako.
Esfortzu handia egin behar izan dut, baina dokumentalgintzak sekulako aberastasuna ematen dizu pertsona moduan, jantzi egiten zara. Izugarria izan da, eta asko ikasi dut. Tresna ona izango da munduari hemen gertatzen ari dena erakusteko.
Argazkia: Maialen Andres / Foku
La Fundación Vital ha organizado una vez más la celebrada Semana de Cine Documental Vasco, evento que este año llega a su novena edición y que se celebra entre el 2 y 5 de octubre en la sede de Vital Fundazioa Kulturunea, en Vitoria-Gasteiz. El último día, viernes 6 de octubre, el evento se trasladará al teatro ‘Kuartango Lab’ en Kuartango.
«Queremos potenciar nuestro compromiso de organizar actividades culturales de calidad en todo el Territorio», subraya la Fundación Vital. Esta iniciativa, reconocida por su énfasis en el cine documental contemporáneo, brinda al público una variedad de temas relevantes e historias contadas por reconocidos profesionales vascos.
La programación se inaugura el lunes 2 de octubre con ‘Bidasoa 2018-2023’, del aclamado director Fermín Muguruza, que relata el control fronterizo y las trágicas consecuencias en el Bidasoa durante el verano de 2018. A lo largo de la semana, se presentarán obras como ‘Tetuán’ de Iratxe Fresneda, una exploración visual de historias entrelazadas, y ‘Amaiur’ de Sergio Azkarate, que narra las conexiones personales con la montaña y la naturaleza.
El documental ‘Mirande, film bat egiteko zirriborroa’, del veterano Josu Martínez, destaca el jueves 5, explorando la vida y controversia en torno al literato Jon Mirande. Finalmente, el viernes 6, en Kuartango, se proyectará ‘Bidean Jarraituz’, dirigido por Aitor López de Aberasturi, un recorrido sentimental y retrospectivo sobre la carrera musical y cinematográfica del compositor Bingen Mendizabal.
Las proyecciones serán a las 19:30 horas y la entrada será gratuita hasta llenar aforo.
BerriaTB ➝
‘Bidasoa 2008-2023’ filma zuzendu du Fermin Muguruzak. Filmaren eta gaiaren inguruan galdetu dio Julen Otaegi BERRIAko kazetariak 25. fotograma saioan.
EITB ➝
‘Bidasoa 2018-2023‘ dokumentala aurkeztuko du Fermin Muguruzak Zinemaldian. Bidasoa ibaia zeharkatzen duten migratzaileak, musika, harrera sareetako aktibistak eta Gari Garaialde argazkilaria dira protagonistak. Migratzaileek jasotzen duten umiliazioa salatzearen beharra nabarmendu du.
Naiz ➝
“Black is Beltza II: Ainhoa” egiten ari zirela etxe parean agertu zitzaion Bidasoko drama Fermin Muguruzari: «Bat-batean mugatik atzera bota zuten Eritreako gazte batek bere buruaz beste egin zuen; Azken Portun urkatu zuen bere burua, Hendaiara begira, eta sekulako kolpea eman zigun denoi». Bost urteko aldi horretan hildako hamar gazteen oroimena eta bizipena ardatz izanik, eraiki du Muguruzak lan hau, “Bidasoa 2018-2023”. Donostiako Zinemaldiko Zinemiran estreinatuko dute hilaren 28an, ostegunarekin.
Filmaren nondik norakoez hitz egin du NAIZ Irratira egindako bisitan: «Hildakoak dira ardatz, noski, baina bada beste kontu bat. Hainbat hedabidetan hasi ziren ideia bat zabaltzen; hiltzen duen ibaia, heriotza tranpa… denbora guztian errua ibaiari botatzen zioten eta ibaia identifikatzen zuten heriotzarekin. Hori zen guretzat gakoa; ‘hori desmuntatu behar dugu’, esan genion geure buruari eta hori egin dugu film honetan, justu kontrakoa kontatu, Bidasoa bizitza dela eta Bidasoaren inguruan biltzen dela komunitate bat».
Pio Barojak idatzitakoak dakartza gogora Irungo artistak: «Berak esan zuen ‘Bidasoaren herria’ zela hau eta kartel bat jarri dugu bere hitzekin, ‘Bidasoa errepublika independentea, eulirik, fraiderik eta karabinerorik gabekoa’. Bidasoan sekulako elkarlana antolatzen da, komunitate indartsu bat dago».
Ibaiaren inguruan eraikitzen den herri horren eskutik ezagutuko du ikusleak 2018 eta 2023 artean Parisek «terrorismoaren aurkako neurriak» argudiatuta mugako pasabideak itxi edo zorrozteko erabakiak eragindako drama. «Iturengo joaldunekin hasten da filma, Ezkurra errekaren paraleloan doaz eta amaieran Romeo ikusiko dugu, Boli Kostatik etorri den gazte bat, bikotekidearekin eta semearekin. Bidasoaren bokalean ikusiko ditugu, festan».
Kontraste horren lekuko da emaitza. «Egoera latza da; tragedia erakutsiko dugu, baina esango dugu ere ‘aizue! hemen badago komunitate bat, bizitza adierazten duena!’». Baina, noski, Frantziako Gobernuak Irun eta Hendaia arteko muga itxi zuenetik izan diren hildakoek dute protagonismoa. «Ez direla zifra hutsak erakutsiko dugu, izen-abizenak zituztela eta bizitza bat eskuratzeko bidean azken arnasa hartu zutela Bidasoa ibaian».
Tragediari dagokionez, migratzaileekin lanean jardun duten Bidasoa Etorkinekin eta Irungo Harrera Sareko kideek parte hartu dute ikus-entzunezkoan; komunitatearen arloa eskualdeko musikarien eskutik osatuko da; tartean dira Olaia Inziarte, Petti, Bad Sound System, Eneritz Furyak, Odeo, Willis Drummond, Sonakay eta Fermin Muguruza bera, besteak beste.
Oso haserre mintzo da Muguruza mugan azken urteetan bizitakoaz: «Oso injustua da, lotsagarria, eta inpotentzia handiarekin bizitzen ari gara». Gogora dakar ekainean ezagutu zen kontua, espainiar Poliziaren Irungo komisarian migranteen atxiloketak saritzeko sistema moduko bat ezarri zutela. «Nork ematen ditu halako aginduak?», adierazi du haserre.
Halako ikus-entzunezko bat egitea «master class moduko bat» dela dio irundarrak; «horrenbeste ematen dizu aldatu egiten zaituela eta elkarrizketak egiterakoan akordatzen naiz Anaitze Agirrek [Irungo Harrera Sareko kidea] esaten zigula migranteak ehizatu egiten zituztela; ekaineko albiste horrekin baieztatu ahal izan genuen».
Irundar gisa lehen unetik bizi izan du mugen itxierak izan dituen ondorioak; Irun eta Hendaia arteko errepide nagusia den Santiago zubikoak, adibidez: «Kontrol iraunkorrak jarri zituzten, checkpointak. Zer gertatzen zen? Pertsona arrazializatuak soilik geratzen zituztela, kontrol arrazistak ezarri zituzten». Eta oinezkoen Avenida zubikoak; «oso zubi enblematikoa da; gerra zibilean faxistak Irunen sartu zirenean irundarren %80 zubi horretatik pasa zen ihesi. Argazkiak hor daude, jendea duen guztiarekin ihesi, eta beste batzuk korrika frankistak atzetik tiroka dituztela. Zubi horretan entregatu zuen Gestapok Companys [Kataluniako orduko presidentea]… Zubi horrek sekulako esangura du eta hesitu egin zuten».
“Black is Beltza II: Ainhoa” filma egiten ari zirela itxi zuen Parisek muga eta hala iritsi zen Eritreako gaztearen heriotza. «Gutxira beste bat, ibaia gurutzatzen saiatu zena, eta beste bat, eta ondoren beste bat, eta hiru gazte Ziburuko trenbidean trenak harrapatuta, eta hurrengoa desagertu zena, ez dakiguna hil zen ala ez… Baina hori zer zen?». Gertakari haiek «zeharkatu» egin zuten egiten ari ziren lana «eta berehala esan nuen, ‘Ainhoa’ egin ostean ikus-entzunezko bat egin behar dugu hau dokumentatuta gera dadin».
Ekoizpenean lagun dituenak Bidasoaren inguruko proiektu hau zertxobait atzeratzen saiatu ziren. «Lau urteko lana da animaziozko film bat egitea, 2014tik 2018ra egin genuen ‘Black is Beltza’, 2018tik 2022ra ‘Ainhoa’, tartean Iñigo anaiaren heriotza, pandemia… Esaten zidaten arnasa pixka bat behar genuela, baina esan nien ‘ez, ez, ez… hau orain egin behar da!’», azaldu du.
«Bidasoa 2018-2023» participará en la sección oficial del DOCSMX, el festival dedicado al documental más importante de Latinoamérica que se celebrará del 11 al 15 de octubre.
Kazeta ➝
‘Bidasoa 2018-2023’ dokumentalaren bidez, Fermin Muguruzak Bidasoko alde bietako ahotsei aurpegia jarri die, ibai horretan gertatzen ari den tragediari oihartzuna emanez. Dokumentala Europako migrazioen gatazka eta tragedietan oinarritzen da, eta Muguruzak Donostiako Zinemaldian aurkeztuko du, Irizar saria eskuratzeko lehian. Ondotik, urriaren 20tik aitzina izanen da ikusgai zineman.
2018an frantziar Estatuak Bidasoko muga itxi eta kontrolatzeari ekin zion, Hego Euskal Herritik Europako gainontzeko herrialdeetara iritsi nahi zuten etorkinen sarrera eragozteko. Bertatik abiatzen da filmaren sinopsia, erabaki horrek urtebetean hamar hildako eragin zituela, 2021eko apiriletik hasita Bidasoa ibaian zazpi pertsonak bizia galdu dutela eta urte hartako urrian beste hiru Ziburun tren batek harrapatuta hil zirela gogora ekarriz.
Fermin Muguruzak dokumental honetan etorkin horietako bakoitzaren biografia eta nortasuna azaltzen ditu, alderdi gizatiarra lehen planora ekarri eta zenbakien gibelean diren pertsonak agerian emanez: «izena, adina, bidaia eta ametsak, hildako kopuru hotzen atzean dagoen istorioa eta pertsonak ezagutuz, modu honetan tragedia gizatiartuz», ziurtatzen du.
Horrela, bi aldeetako hainbat ekintzaileren bidez ematen da tragediaren berri, hala nola, Harrera Sarea eta Bidasoa Etorkinekin elkarteetako ordezkarien ahotik. Migrazioaren gatazka eta tragediak eragiten dituen erronkak agerian uzten dituen lana, Muguruzak #RacistPoliticsKill hastagarekin ezagutarazi duena sare sozialetan.
SSIFF ➝
Un total de 19 títulos –15 largometrajes, un mediometraje, un corto y dos series– conforman la participación vasca de la 71ª edición del Festival de San Sebastián, repartida entre Sección Oficial, Proyecciones Especiales Premio Donostia, Zabaltegi-Tabakalera, Made in Spain, Zinemira, Velódromo y las galas del Cine Vasco, EiTB y RTVE.
Zinemira, la sección dedicada específicamente al cine vasco, está organizada por el Festival de San Sebastián y el Departamento de Cultura del Gobierno Vasco. Cuenta con el patrocinio de Irizar y EiTB, y la colaboración de Filmoteca Vasca, las asociaciones de productores EPE/APV e IBAIA, y Zineuskadi. Este año, además, Urbil se incorpora como colaborador. En esta edición, Zinemira contiene nueve títulos de ficción y no ficción. Tres de ellos, por su condición de estreno mundial en el Festival, optarán al Premio Irizar al Cine Vasco junto a otros dos trabajos presentes en otras secciones del Festival. Así, en total serán cinco las producciones que competirán por el premio de 20.000 euros para la productora o productoras de la película.
El dramático tránsito de los migrantes hacia Europa centra Bidasoa 2018-2023, el nuevo trabajo documental de Fermin Muguruza (Irun, 1963). El realizador y músico guipuzcoano ha mostrado su obra en distintas secciones del Festival, entre otras, en Zabaltegi (Zuloak, 2012), en Zinemira (Black is beltza, 2018) y en el Velódromo (Black is beltza II: Ainhoa, 2022).
También es habitual de Zinemira el cineasta Josu Martinez (Bilbao, 1986), que tras presentar títulos como Sagarren denbora. 25 urte deserritik itzultzen (2010) o Paperezko hegoak (Alas de papel, 2021), regresa a la sección por partida doble: Bizkarsoro contiene cinco historias reales ubicadas en un pueblo imaginario y Mirande, film baterako zirriborroa / Mirande, que clausurará Zinemira, plantea un acercamiento a la vida y obra del escritor Jon Mirande.
Junto a los citados tres títulos, también competirán por el Premio Irizar al Cine Vasco otras dos películas incluidas en otras secciones al margen de Zinemira. Es el caso del filme de animación El sueño de la sultana, debut en el largometraje de Isabel Herguera (Donostia, 1961) incluido en la Sección Oficial, y de Arnasa betean, emakume zinegileak / A Deep Breath, Women Filmmakers (A pulmón, mujeres cineastas), de Bertha Gaztelumendi (Irun, 1962) y Rosa Zufía (Tudela, 1958). En este filme, programado el martes 26 de septiembre en el Teatro Victoria Eugenia como parte de la Gala del Cine Vasco, ambas directoras realizan una inmersión en el cine realizado por mujeres vascas.
[…]
MIRANDE, FILM BAT EGITEKO ZIRRIBORROA (MIRANDE)
JOSU MARTINEZ (ESPAÑA)País(es) de producción: España – Francia
Compite por el Premio Irizar al Cine Vasco
CLAUSURA
«A mediados del siglo XX Jon Mirande demostró con su prosa que el euskera era capaz de producir una literatura culta y universal. Todos reconocen su importancia. Pero sigue siendo un tema tabú. De Mirande se dice que era racista. Pedófilo. Nazi. Misógino. Inmoral. Cada vez que se habla de él, surgen encendidas polémicas. No sabemos qué hacer con él. Quiero hacer una película sobre Mirande. Pero no sé cómo. Acaso, lo más interesante, sería darle la palabra». (Josu Martinez)
FERMIN MUGURUZA (ESPAÑA)País(es) de producción: España
Compite por el Premio Irizar al Cine Vasco
El control policial y cierre de algunos pasos de la frontera pirenaico-atlántica natural del Bidasoa que impuso Francia en el verano de 2018 para evitar la entrada de los inmigrantes en tránsito hacia el resto de países europeos, provocó 10 muertes en un año. Siete personas fallecieron desde abril de 2021 ahogadas en las aguas del río Bidasoa entre Irun y Hendaia, y otras tres perdieron la vida en octubre de 2021, arrolladas por un tren en Ziburu. Este documental, además de dar voz y poner rostro a varias de las activistas a un lado y otro del río, como representantes de las asociaciones Harrera Sarea (Red de acogida) y Bidasoa Etorkinekin (El Bidasoa con los migrantes), también recuerda a aquellos que perdieron su vida, poniendo nombre, edad, travesía y sueños, conociendo la historia y la personas que se esconde tras las frías cifras de fallecidos, humanizando de esta manera la tragedia.
JOSU MARTINEZ (ESPAÑA)País(es) de producción: Francia – España
Compite por el Premio Irizar al Cine Vasco
En un pueblo inexistente, entre 1914 y 1982 suceden cinco historias reales basadas en testimonios orales y en textos de escritores. A través de ellas, se nos muestran los cambios sociales acaecidos a lo largo del siglo XX en un pequeño pueblo de Ipar Euskal Herria; el enraizamiento de una lengua y la aproximación a esta, así como la lucha por la supervivencia.
ARNASA BETEAN, EMAKUME ZINEGILEAK / A DEEP BREATH, WOMEN FILMMAKERS (A PULMÓN, MUJERES CINEASTAS)
BERTHA GAZTELUMENDI (ESPAÑA), ROSA ZUFÍA (ESPAÑA)País(es) de producción: España
Compite por el Premio Irizar al Cine Vasco
Gala del Cine Vasco y ETB
Al fin, la voz de las mujeres empieza a escucharse en el cine. Lo celebramos con este documental protagonizado por cineastas vascas de ayer y de hoy, que muestra una visión universal del tema. Tres buceadoras nos guían por la temática de sus películas, su mirada, sus sueños, sus esfuerzos por salir adelante y, sobre todo, su aportación al cine y a la sociedad. Descubriremos a las pioneras, y nos sorprenderán trabajos de veteranas cineastas o de jóvenes que están triunfando en los festivales.
EL SUEÑO DE LA SULTANA / SULTANA’S DREAM
ISABEL HERGUERA (ESPAÑA)País(es) de producción: España – Alemania
Compite por el Premio Irizar al Cine Vasco
Inspirada por un cuento de ciencia ficción feminista escrito en Bengala en 1905, Inés emprende un viaje iniciático por India en búsqueda de Ladyland, la utópica tierra de las mujeres.
Naiz ➝
Europarako migrazioek sortzen dituzten gatazka eta tragedietan jarri du begia Fermin Muguruza musikagile eta zinemagileak Donostiako Zinemaldian aurkeztuko duen proiektu berrian: ‘Bidasoa 2018-2023’. Aurrerapen gisa, sarean jadanik ikusgai dago trailerra eta haren bidez irudika daiteke irundarraren asmoa: errealitate gordin honi izen abizenak jarri dizkie, alderdi gizatiarra lehen planora eramanez.
Dokumental formatuan, Bidasoa ibaiaren bi ertzeetarako bisita sakona proposatuko dio ikusleari, bizimodu hobe baten bila muga zeharkatu beste aukerarik ez duten etorkinak bertatik bertara ezagutu eta horien eskubideen alde lanean ari direnen ikuspegiari oihartzuna emanez.
Filmaren sinopsiak gogora ekartzen duen bezala, 2018ako udan Estatu frantsesak Bidasoako muga naturalaren pasagune batzuen kontrola eta itxiera ezarri zuen, gisa horretan Europako gainontzeko herrialdeetara iritsi nahi zuten etorkinen sarrera eragoziko zuelakoan. Muguruzak gaztigatzen duenez, erabakiak hamar hildako eragin zituen urtebetean: 2021eko apiriletik, Irun eta Hendaia arteko Bidasoa ibaiko urtean itota zazpi pertsona hil ziren eta beste hiruk bizia galdu zuten urte bereko urrian, Ziburun tren batek harrapatuta.
Dokumentalaren bidez, ibaiaren bi aldeetako hainbat ekintzaileri ahotsa eman nahi izan die Muguruzak, eta baita aurpegia jarri ere. ikusleak Harrera Sarea eta Bidasoa Etorkinekin elkarteetako ordezkarien ahotik izango du egoeraren berri eta, horrez gainera, bertan bizia galdu dutenak ere gogoan izango ditu, «izena, adina, bidaia eta ametsak, hildako kopuru hotzen atzean dagoen istorioa eta pertsonak ezagutuz, modu honetan tragedia gizatiartuz», ziurtatzen du.
Etorkin horietako bakoitzaren biografiari errepasoa egiteaz batera alderdi gizatiarra lehen planora ekarri eta zenbakien atzean dauden pertsonak, eta hauen irrika eta ametsak, aurkeztuko dizkigu Muguruzak.
‘Bidasoa 2018-2023’ ez da musikagile eta zinemagile irundarrak Zinemaldian aurkezten duen lehen lana. Aurretik ‘Zuloak’ (2012), ‘Nola?’ (2016), ‘Black is Beltza’ (2018) eta ‘Black is Beltza II: Ainhoa’ (2022) aurkeztuak ditu jaialdi donostiarrean, guztiak arrakasta nabarmenaz.
