300 elkarrizketa azken 15 hilabeteetan… bolada baterako ixiltzeko tenorea iritsi zait, eta azken elkarrizketarako zorrotz.eus eta Maitane Ormazabal Coach Personalarekin izan naiz kalakan ordu bat eta 13 minututan!!! Urte berri on lagunok! 2024ari egurra!
El 19 de gener publicarem en vinil el mític Fermin Muguruza Kontrabanda ‘En directe sense censura’ enregistrat a la @Sala_Apolo el 21 de gener de 2004. El dia abans, 18 de gener, el presentarem a La @deskomunalcoop amb la participació de @HiginiaRoig i @ConsolSaenz. Us hi esperem
Deia ➝
Fermin Muguruzak zuzendutako animaziozko pelikula da ‘Black is beltza II: Ainhoa’. / BLACK IS BELTZA
Belodromoko filmaren aurkezpenetik ibilbide luzea egin du Black is beltza II: Ainhoa filmak, Fermin Muguruzaren (Irun, 1963) esanetan. Orain, aurkezpenetik urtebete pasatxo igaro ondoren eta DVD kalean dela, itxiera emango diote hamar urtetik gorako ikus-en-tzuleei zuzendutako animaziozko proiektu honi.
Estreinaldia sekulakoa izan zen, Belodromoan egin genuen 3.000 lagunen aurrean. Jendea erabat entregatuta zegoen, kontzertu bat izango balitz bezala. Ondoren, urte osoa ibili gara munduan zehar berau aurkezten. Ekainean, aurkezpenak amaituko nituela uste nuen, baina luze jarraitu dugu. Irailean, Bidasoa 2018-2023 dokumentala aurkeztu behar genuen eta paraleloan ibili naiz bi lanekin. Sevillan Goya sarietan egon ginen eta bertan bizi izandako une zoragarriak eta tentsioak ere baditut gogoan. Orain, zikloa ixten gabiltza DVDaren kaleratzearekin.
Orokorrean oso pozik gaude. Baina badugu puntu mikatz bat. Black is Beltza lehen filma, Netflixek nahi izan zuen eta mundu osorako eskuragarri dago hamar urteko lizentziarekin. Goya sarietan gertatutakoarekin, aldiz, bigarrena atzera bota dute.
Dena hasi zen argazki batekin. Egunkariak atera zuen argazki bat, non Iruñeko gure erraldoi maitatuak agertzen ziren desfilatzen New Yorken. 1965ean gonbidatu zituzten eta arrazakeria medio, erraldoi beltzek ez zuten desfilatzeko aukerarik izan. Arrazakeria eta zentsura. Osagai guztiak batuta, banekien hor istorio bat zegoela kontatzeko.
Hasiera-hasieratik animaziozko pelikula bat egiteko asmoa nuen eta Harkaitz Canorekin hitz egin nuen. Aurrera, gero eta jende gehiago batu zen proiektura. Konturatu ginen egin nahi genuena gauza konplikatua zela. Pentsa, 2010ean hasi ginen, 2014ean komikia eta erakusketa kaleratu genituen. Lehen filma 2018. urtean argitaratu zen, eta lau urteren ondoren, 2022an, bigarrena.
Ni 1963an jaio nintzen eta 1965ean hasten da istorioa eta 1967an koka-tzen da trama, nik lau urte nituenean, Che Guevara hiltzen dutenean, hain zuzen. Horrenbestez, dokumentazio aldetik izugarrizko lana egin dugu. Bigarren atal hau, egia da, dokumentazio aldetik errazagoa egin dela, gogoan neuzkan gertatutako hainbat gauza. Baina istorioa mundu osoan egiteak eta bide guzti horretan Ainhoak bere abenturak bizitzeak gidoi analisi eta dokumentazio lan handia eskatu du.
Hasieratik nuen bigarren atala egiteko asmoa. Ainhoak 18 urte bete-tzen zituenean, 1985. urtean koka-tzen ginen Kortaturekin, eta ideia polita iruditzen zitzaidan Ainhoa Euskal Herrira ekarri eta istorioa bertatik abiatzea. Baina buruan nuen ideia bat zen, eta anaia hildakoan bai, beharrezkoa ikusten nuen sorkuntza prozesu horri ekitea, terapia modura.
Berari eskaini eta Belodromoan aurkeztu genuen filma. Izan ere, Negu Gorriak taldearekin hor ospatu genuen Galindorekin izan genituen epaiketako hamar urteak, gurea izan zelako garaipena. Toki berean filma aurkeztea, Negu Gorriak taldea bertan egonda, lan talde osoa, guztiak batera, itzela izan zen, zoragarria. Nolabait sendatuago atera ginen aurkezpen hori egin eta gero.
Duela lau urte esaten ziguten arraroa zela. Baina badaude oraindik objektuak maite dituztenak. Baita DVD erreproduzitzaileak eduki eta noizbait etxean jarri nahi dutenak. DVDan estra asko daude eta jendeak hori eduki nahi du. Guk geuk ere nahi genuen objektu hori eduki, dena kontzentratuta euskarri fisiko batean. Lehenengoarekin 3.000 ale egin genituen eta bigarren honen 1.500 ale saldu ditugu jada, izugarria da. Baina nik esango nuke pelikula baino, hor barruan gordetzen duguna nahi dugula. DVD hori altxor txiki bat da.
Gauza asko biltzen dira bertan. Filmaren making of-a, adibidez. Kaleratu genituen pieza asko ere: Broken Brothers Band bandarekin grabatutako Nikaragua Sandinista kanta; Mursegorekin sortutakoZu atrapatu arte; Liher taldeak jotzen duen Iñigo anaiaren Bizitza zein laburra den pieza, eta horrelako asko. Zenbait argazki eta poster ere jaso ditugu bertan.
Irailean Bidasoa kaleratu dugu eta horrekin gabiltza: 25 aurkezpen, ehundik gora elkarrizketa. Publikoari begirako lan hau urte eta erdian egin eta orain abenduan bukatzeko pentsatuta zegoen eta hala izango da. 2024an isiltasuna gailenduko da, atsedena. Gauzak birpentsatuko ditugu, indarberritu, eta ikusiko dugu zer gertatuko den etorkizunean.
Kontatutako zinea, « BIDASOA 2018-2023 » Tabakalera – euskaraz, Harrotu Ileak ekimenarekin aldibereko itzulpena eta azpitituluak arabieraz, abenduaren 17an Iñigoren urtebetetzean.
Bi anaiok eta Poch (Marivi Diez Ibarrola 1985) – irudi hau izanen da abiapuntua.
Zinea ➝
Takalera zinema ikasgela bat ere bada. Maiz aldarrikatu dute espazioaren kudeatzaile eta arduradunek: Zinema-eskola bat bada (Elias Querejeta Zine Eskola), eta haren klase askok pantaila partekatua dute oinarri. Aurkezpenenak, gonbidatuak, proiekzioak testuinguruan kokatzeko hitzaldiak edota publikoarekiko topaketak izaten dira eguneroko eskola. Gainerako bazkideek ere, aurkezpenak, mahai-inguruak eta eztabaidak eskaintzen dituzte bertan, eta horietako gehienak publikoari zabaltzen zaizkio.
Bada, eragileen arteko sinergia horretatik jaio zen 2020ko urtarrilean KONTATUTAKO ZINEA fokua. Zuzendariei beren lan prozesuak aretoan azaltzeko gonbitea du oinarri egitasmoak eta, hain zuzen, haien erabaki izandakoak publikoarekin partekatzean datza. Bestela esanda, sortzaile gonbidatuek euren obretako bat izango dute hizpide, disko gogorren karpetak eta ia inoiz modu kolektiboan ikusten ez diren baina beraien lanaren B aldea osatzen duten materialak erakustean: casting-probak, kamera-probak, gidoi-bertsioak, muntaketa-bertsioak, eszena ezabatuak, prozesuaren zalantzak, eraginak, casting-erabakiak, idazketa-tratamenduak, eta abar.
Saio bakoitzean, film baten sormen prozesua izan ohi dute hizpide, filma beraren emaitza baino.
Fermin Muguruza artista irundarra izango da datorren saioko gonbidatua, eta Bidasoa 2018-2023 filmaren sortze-prozesua izango du hizpide. Iñigo Muguruzak 59 urte beteko lituzke abenduaren 17an eta, hain zuzen, egun berezi hori hautatu dute hitzordurako. Anaia zenaren ausentziak sormen prozesuan eragindakoak ere azalduko ditu zuzendariak Kontatutako zinea saioan. Aurkezpena Euskaraz izango da, arabierarako zuzeneko itzulpenarekin.
Solasaldiaren ostean, 19:00etan, filmaz gozatzeko aukera izango da, areto horretan bertan. Bidasoa ibaiaren uretan azken arnasa hartu dutenen omenez sortu zeb Bidasoa, 2018-2023 dokumentala –71. Donostia Zinemaldian aurkeztutakoa, Irizar Saria eskuratzeko lehian-. Ibaiak hil egiten duenaren gezurra deseraki, eta gurean abian dauden politika arrazistengan jarriaz fokua.
Izan ere, 2018ko udan Frantziak ezarri zituen Pirinio-Atlantikoko Bidasoako muga naturalaren pasagune batzuen kontrola eta itxierak, Europako gainontzeko herrialdeetara igarotzeko etorkinen sarrera eragozteko, 10 hildako eragin zituen urtebetean. Zazpi pertsona hil dira 2021eko apiriletik Irun eta Hendaia arteko Bidasoa ibaiko uretan itota, eta beste hiruk bizia galdu zuten 2021eko urrian, Ziburun tren batek harrapatuta.
Bada, dokumental honek, ibaiaren bi aldeetako hainbat ekintzaileri ahotsa eta aurpegia emateaz gain, Harrera Sarea eta Bidasoa elkarteetako ordezkariak, bizia galdu dutenak ere gogoan izango ditu; izena, adina, bidaia eta ametsak, hildako kopuru hotzen atzean dagoen istorioa eta pertsonak ezagutuz, modu honetan tragedia gizatiartuz.
Filmaren bertsio originala, kasu honetan ere, arabierazko azpidatziekin.
Fermin Muguruza musikari eta zinegile irundarra Itsas Etxea auditorioan izango da gaur, bere bi azken filmak aukezteko. Saio bikoi-tza 19:00etan hasiko da eta sarrerek lau euro balio dute.
Lehenbizi ‘Black is Beltza II: Ainhoa’ eskainiko da, joan den urteko Goya sarietan animaziozko pelikula onenaren kategorian hautagai izan zena. Ainhoa mirariz jaio zen Bolivian eta 1988an, 21 urterekin, iniziazio-bidaia bati ekiten dio Euskal Herrira abiatuz lehenbiziz, Manex aitaren lurraldea ezagutzera.
Ondoren, duela bi hilabete estreinatu zen ‘Bidasoa 2018-2023’ ikusi ahal izango da. Zazpi pertsona hil dira 2021eko apiriletik Bidasoa ibaian eta beste hiruk bizia galdu zuten Ziburun, tren batek harrapatuta. Dokumental honek, ibaiaren bi aldeetako hainbat ekintzaileri ahotsa eta aurpegia emateaz gain, hildako etorkinei izena, adina, bidaia eta ametsak jartzen dizkie, hildako kopuru hotzen atzean dagoen istorioa eta pertsonak ezagutuz.
Hondarribiko proiekzioak direla medio, kliparen grabaketa Hondarribiko Faron aipatu dut, eta hemen dira garai hartan MANOLO GILekin egin genuen story-board-aren orrialde batzuk.
Bideoa ere bai ikusteko hemen:
Eta ez ahaztu, ostegunean ITSAS-ETXEAn azken 2 filmen aurkezpena egingo dudala:
Hondarribian ikasi nuen, institutuan, Hondarribian grabatu genuen KORTATUrekin « Sarri, Sarri » klipa (1985), Hondarribian grabatu genuen NEGU GORRIAKekin « Borreroak baditu milaka aurpegi » (1993).
1996tik geroztik, isiltasun behartua etorri zen.
Ostegun honetan ordea, abenduak 14, Udaletxean aldaketa izan dela medio, Hondarribira itzuliko naiz azken bi filmak aurkeztera.
EITB ➝
2021eko apirilaren 22an, Fermin Muguruza irundar musikari eta zinemagileak zartakoa jaso zuen Unai Iturriaga Zugazart marrazkilariak Naiz hedabidean eginiko biñeta ikustean: lau egun lehenago, Tessfit Temzide 21 urteko eritrearrak, gizonak, pertsonak, bere buruaz beste egin zuen Irungo Azken Portun, Hendaiara begira, ukatu zioten lurra (Frantziako Poliziak Irun eta Hendaia arteko mugan geldiarazi zuen) aurrean zuela.
Marrazkiaren indarraz, Zugazartek XX. mende hasieran batik bat AEBko hegoaldean zuhaitz adarretan urkatuta hiltzen zituzten beltzekin erkatu zuen Temzideren heriotza, zeinak « Strange fruit » Billie Holidayk ezagun egin zuen kantuan ohoratu baitzituzten (« gorpu beltzak, hegoko brisarekin kulunkan »). Muguruzak kulturgile gisara zerbait egin behar zuela deliberatu zuen orduan, atzo Durangon eginiko solasaldian azaldu zuenez.
Esan eta egin: artean « Black Is Beltza 2: Ainhoa » filma bukatzen ari zela, Muguruzak ekin zion « Frantziako Gobernuak 2018an Irun eta Hendaia arteko hiru zubiak itxi zituztenetik Bidasoan, gure ibai maitean, gertatzen ari zenari buruz » dokumentatzeari: 2018 horretatik gaur egunera arte, gutxienez hamar pertsona hil dira mugaren inguruan, alde batetik bestera ezkutuan pasatu nahian itota, trenak harrapatuta edo berantetsirik bere buruaz beste eginda.
« Ez genuen kazetaritza dokumental bat egin nahi. Zerbait ezberdina izan behar zuen », azaldu du Muguruzak areto betearen aurrean eginiko hitzaldian. Musikan ere ohikoa izan duenez, estilo nahasketara jo zuen orduan.
Dokumentalen estilo klasikoan, egoera barrutik ezagutzen duten protagonisten (pertsona migranteei laguntzeko elkarteetako ordezkariak, ama etorkin baten alaba, muga zeharkatzen saiatu zen pertsona bat…) lekukotasunak bitzen ditu lanak, baina baita Bidasoa ibaiaren, « lanaren beste protagonista baten », irudiak ere. Azkenik, animazioa erabiliz, Bidasoko muga ezkutuan zeharkatu nahian hildako lagunen historia kontatzen da, lekukotasunekin tartekatuta: nor ziren, nondik zetozen eta nola iritsi ziren aurrera egiten utzi ez zien puntura.
Hain zuzen ere, horixe izan zen lanaren motibazio nagusietako bat: zenbakitzat hartuak diren horiei gizatasuna itzultzea; identitatea aitortzea Tessfit Temzideri, Yaya Karamokori, Abdoulaye Koulibalyri, Fayçal Kamadoucheri, Mohamed Kemali, Ahmed Belhiredji, Sohaibo Billari, Ibrahim Diallori eta Abderraman Bahri. Sorkuntza, estatistikaren osagarri emozionaltzat erabilia; gizatasuna, axolagabekeriaren aurreko kontrapozoi; sorkaria, klixearen mailu.
Fermin Muguruza tartean egonik, noski, musikak ere pisu nabarmena du dokumentalean, eta, 71 minutuko lanean, Bidasoaldeko hainbat eta hainbat musikariren lanak entzuten dira: Bad Sound System, Sonakay, Fermin Muguruza bera, Willis Drummond (« Bidasoa. Guretzat ez zira sekulan muga izan. Ez dugu onartuko hilerri bihur zaitezen », kantatzen dute), Olaia Inziarte (« Lehengo lepotikan burua » kantatzen du, eta gauzak ez dira gehiegi aldatu joan den mende erdialdean Salazarren diktaduratik ihesi zihoazen portugaldarrak Bidasoan ito zirenetik, Frantziara bidean), Dut (« Bandera trapu bat da, haizerik ez badabil », kantatzen dute Martxel Mariscalen hitzetan, mugez ari garela)…
Argi hitz egin zuen Fermin Muguruzak atzo, aurkezpena bukatzeko: « Ibaiak ez du hiltzen. Ibaia bizitza da, bi ertzak besarkatzen ditu. Migrazio politikek hiltzen dute ».
* »Bidasoa 2018-2023″ egunero izango da ikusgai, Durangoko Azokan, Irudienea gunean, 20:30etik aurrera.
Sudouest ➝
Le cinéma de Guéthary, Getari Enea, proposait une rencontre marquante, mercredi 29 novembre, avec Fermin Muguruza. L’ex-chanteur des groupes Kortatu et Negu Gorriak s’est lancé dans l’aventure cinématographique depuis 2019, avec deux films d’animation « Black is beltza » et « Black is beltza II : Ainhoa » déjà bien accueillis.
Sa dernière réalisation, un documentaire intitulé « Bidasoa 2018-2023 », relate le destin de personnes essayant de franchir la frontière du Pays basque. Ces tentatives difficiles et dangereuses sont dues au fait de la fermeture des points de passage par l’État français entre 2018 et 2023.
Ce documentaire rend hommage aux migrants décédés lors de cette traversée. Il se focalise sur la parole des associations de terrain, qui côtoient au quotidien ces exilés en transit. Surtout, il vise à redonner une identité à chacun de ces disparus. À la fin de la projection, dans une salle comble, un échange en basque (traduction simultanée pour les non bascophones) entre le réalisateur et le public s’est déroulé dans une ambiance chaleureuse.
Les prochains événements du cinéma et la programmation sont à découvrir sur la page Facebook «GRAAC Getarienea».
