“Bidasoa 2018-2023” dokumentalak, urriaren 11tik 15era ospatuko den Latinoamerikako dokumental garrantzitsuenari eskainitako DOCSMX sail ofizialean parte hartuko du.
uriartedesign-ek
sortutako webgunea
uriartedesign-ek sortutako webgunea
“Bidasoa 2018-2023” dokumentalak, urriaren 11tik 15era ospatuko den Latinoamerikako dokumental garrantzitsuenari eskainitako DOCSMX sail ofizialean parte hartuko du.
Kazeta ➝
‘Bidasoa 2018-2023’ dokumentalaren bidez, Fermin Muguruzak Bidasoko alde bietako ahotsei aurpegia jarri die, ibai horretan gertatzen ari den tragediari oihartzuna emanez. Dokumentala Europako migrazioen gatazka eta tragedietan oinarritzen da, eta Muguruzak Donostiako Zinemaldian aurkeztuko du, Irizar saria eskuratzeko lehian. Ondotik, urriaren 20tik aitzina izanen da ikusgai zineman.
2018an frantziar Estatuak Bidasoko muga itxi eta kontrolatzeari ekin zion, Hego Euskal Herritik Europako gainontzeko herrialdeetara iritsi nahi zuten etorkinen sarrera eragozteko. Bertatik abiatzen da filmaren sinopsia, erabaki horrek urtebetean hamar hildako eragin zituela, 2021eko apiriletik hasita Bidasoa ibaian zazpi pertsonak bizia galdu dutela eta urte hartako urrian beste hiru Ziburun tren batek harrapatuta hil zirela gogora ekarriz.
Fermin Muguruzak dokumental honetan etorkin horietako bakoitzaren biografia eta nortasuna azaltzen ditu, alderdi gizatiarra lehen planora ekarri eta zenbakien gibelean diren pertsonak agerian emanez: «izena, adina, bidaia eta ametsak, hildako kopuru hotzen atzean dagoen istorioa eta pertsonak ezagutuz, modu honetan tragedia gizatiartuz», ziurtatzen du.
Horrela, bi aldeetako hainbat ekintzaileren bidez ematen da tragediaren berri, hala nola, Harrera Sarea eta Bidasoa Etorkinekin elkarteetako ordezkarien ahotik. Migrazioaren gatazka eta tragediak eragiten dituen erronkak agerian uzten dituen lana, Muguruzak #RacistPoliticsKill hastagarekin ezagutarazi duena sare sozialetan.
SSIFF ➝
Guztira 19 lanez –15 film luzez, film ertain batez, film labur batez eta bi telesailez– osatuta egongo da Donostia Zinemaldiaren 71. edizio honetako euskal parte-hartzea, sail hauetan banatua: Sail Ofiziala, Donostia Sariaren Emanaldi Bereziak, Zabaltegi-Tabakalera, Made in Spain, Zinemira, Belodromoa eta Euskal Zinemaren, EiTB eta RTVE galak.
Zinemira, euskal zinemari berariaz eskainitako saila, Donostia Zinemaldiak eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak antolatzen dute. Irizar eta EITB dira babesleak, eta Euskadiko Filmategiaren, EPE/APV eta IBAIA ekoizle-elkarteen eta Zineuskadiren laguntza du. Aurten, gainera, Urbil laguntzaile gisa sartu da. Edizio honetan, Zinemirak fikziozko eta ez-fikziozko bederatzi film ditu. Horietatik hiru, kontuan izanik Zinemaldian izango dutela mundu-estreinaldia, Euskal Zinemaren Irizar Saria irabazteko hautagai izango dira, Zinemaldiko beste sail batzuetako beste bi lanekin batera. Horrela, guztira bost ekoizpen lehiatuko dira 20.000 euroko saria eskuratzeko filmaren ekoiztetxeentzat.
Migratzaileek Europara iristeko egindako bidaia dramatikoa da Fermin Muguruzaren (Irun, 1963) Bidasoa 2018-2023 dokumental berriaren ardatza. Errealizadore eta musikari gipuzkoarrak Zinemaldiko hainbat sailetan erakutsi izan ditu bere lanak, hala nola Zabaltegin (Zuloak, 2012), Zinemiran (Black is beltza, 2018) eta Belodromoan (Black is beltza II: Ainhoa, 2022).
Zinemiran ohikoa da, halaber, Josu Martinez (Bilbao, 1986), beste edizio batzuetan Sagarren denbora. 25 urte deserritik itzultzen (2010) eta Paperezko hegoak (Alas de papel, 2021) filmak aurkeztu ondoren bi filmekin izango baitugu berriz sailean: batetik, Bizkarsoro alegiazko herri batean kokaturiko bost istorio errealez osatuta dago; bestetik, Mirande, film baterako zirriborroa –Zinemira sailari amaiera emango dion lana– Jon Mirande idazlearen bizitza eta lanerako hurbilketa bat da.
Arestian aipaturiko hiru filmez aparte, Euskal Zinemaren Irizar Sarirako lehian ariko dira beste sail batzuetan bildutako beste bi film. Lehenik eta behin, Isabel Hergueraren (Donostia, 1961) El sueño de la sultana animazio-filma izango dugu Sail Ofizialean; eta bestetik, Bertha Gaztelumendi (Irun, 1962) eta Rosa Zufía (Tutera, 1958) zuzendarien Arnasa betean, emakume zinegileak / A Deep Breath, Women Filmmakers (A pulmón, mujeres cineastas), irailaren 26rako programatua, Victoria Eugenia Antzokian emango da Euskal Zinemaren Galaren barnean (euskal emakumeek sortutako zineman murgilaraziko gaituzte bi zinemagileek film horretan).
[…]MIRANDE, FILM BAT EGITEKO ZIRRIBORROA
JOSU MARTINEZ (ESPAINIA)Ekoizpeneko herrialdea(k): Espainia – Frantzia
Euskal Zinemaren Irizar Sarirako lehiatuko da
KLAUSURAKO FILMA
“XX. mendearen erdialdean, euskara literatura jasoa eta unibertsala sortzeko gai zela erakutsi zuen Jon Miranderek bere prosarekin. Denek aitortzen diote garrantzia. Alabaina, tabua izaten jarraitzen du. Mirande arrazista, pedofiloa, nazia, misoginoa eta ezmorala omen zen. Miranderi buruz hitz egiten den bakoitzean, polemika biziak sortzen dira. Ez dakigu zer egin idazlearekin. Miranderi buruzko film bat egin nahi dut, baina ez dakit nola. Agian, interesgarriena hari hitza ematea litzateke”. (Josu Martinez)
FERMIN MUGURUZA (ESPAINIA)Ekoizpeneko herrialdea(k): Espainia
Euskal Zinemaren Irizar Sarirako lehiatuko da
2018ko udan Frantziak ezarri zituen Pirinio-Atlantikoko Bidasoako muga naturalaren pasagune batzuen kontrola eta itxierak, Europako gainontzeko herrialdeetara igarotzeko etorkinen sarrera eragozteko, 10 hildako eragin zituen urtebetean. Zazpi pertsona hil dira 2021eko apiriletik Irun eta Hendaia arteko Bidasoa ibaiko uretan itota, eta beste hiruk bizia galdu zuten 2021eko urrian, Ziburun tren batek harrapatuta. Dokumental honek, ibaiaren bi aldeetako hainbat ekintzaileri ahotsa eta aurpegia emateaz gain, Harrera Sarea eta Bidasoa elkarteetako ordezkariak, bizia galdu dutenak ere gogoan izango ditu; izena, adina, bidaia eta ametsak, hildako kopuru hotzen atzean dagoen istorioa eta pertsonak ezagutuz, modu honetan tragedia gizatiartuz.
JOSU MARTINEZ (ESPAINIA)Ekoizpeneko herrialdea(k): Frantzia – Espainia
Euskal Zinemaren Irizar Sarirako lehiatuko da
Existitzen ez den herri batean, bost istorio erreal, 1914tik 1982ra gertatuak, ahozko lekukotzetan eta idazleen testuetan oinarrituak. Haietan barna, XX. mendean zehar Ipar Euskal Herriko herri ttipi batek bizitako aldaketa sozialak agerian. Hizkuntza baten erroizte eta hurrentzea. Eta bizirik irauteko borroka.
ARNASA BETEAN, EMAKUME ZINEGILEAK / A DEEP BREATH, WOMEN FILMMAKERS
BERTHA GAZTELUMENDI (ESPAINIA), ROSA ZUFÍA (ESPAINIA)Ekoizpeneko herrialdea(k): Espainia
Euskal Zinemaren Irizar Sarirako lehiatuko da
Basque Film and ETB Gala
Azkenean, emakumeen ahotsa entzuten hasi da zineman. Atzoko eta gaurko emakumezko euskal zinemagileak protagonista dituen eta gaiaren ikuspegi unibertsala erakusten duen dokumental honekin ospatu dugu. Emakumezko hiru urpekarik gidatu egingo gaituzte beren filmen gaietatik, euren begiradatik, ametsetatik, aurrera ateratzeko ahaleginengatik eta, batez ere, zinemari eta gizarteari egindako ekarpenetik. Aitzindariak ezagutu eta zinema-jaialdietan arrakasta izaten ari diren zinemagile beterano eta gazteen lanekin harrituko gara.
EL SUEÑO DE LA SULTANA / SULTANA’S DREAM (SULTANAREN AMETSA)
ISABEL HERGUERA (ESPAINIA)Ekoizpeneko herrialdea(k): Espainia – Alemania
Euskal Zinemaren Irizar Sarirako lehiatuko da
1905ean Bengalan idatzitako zientzia-fikziozko ipuin feminista batek inspiratuta, Inések iniziazio-bidaia bati ekingo dio Indian barrena, Ladyland emakumeen lurralde utopikoaren bila.
Naiz ➝
Europarako migrazioek sortzen dituzten gatazka eta tragedietan jarri du begia Fermin Muguruza musikagile eta zinemagileak Donostiako Zinemaldian aurkeztuko duen proiektu berrian: ‘Bidasoa 2018-2023’. Aurrerapen gisa, sarean jadanik ikusgai dago trailerra eta haren bidez irudika daiteke irundarraren asmoa: errealitate gordin honi izen abizenak jarri dizkie, alderdi gizatiarra lehen planora eramanez.
Dokumental formatuan, Bidasoa ibaiaren bi ertzeetarako bisita sakona proposatuko dio ikusleari, bizimodu hobe baten bila muga zeharkatu beste aukerarik ez duten etorkinak bertatik bertara ezagutu eta horien eskubideen alde lanean ari direnen ikuspegiari oihartzuna emanez.
Filmaren sinopsiak gogora ekartzen duen bezala, 2018ako udan Estatu frantsesak Bidasoako muga naturalaren pasagune batzuen kontrola eta itxiera ezarri zuen, gisa horretan Europako gainontzeko herrialdeetara iritsi nahi zuten etorkinen sarrera eragoziko zuelakoan. Muguruzak gaztigatzen duenez, erabakiak hamar hildako eragin zituen urtebetean: 2021eko apiriletik, Irun eta Hendaia arteko Bidasoa ibaiko urtean itota zazpi pertsona hil ziren eta beste hiruk bizia galdu zuten urte bereko urrian, Ziburun tren batek harrapatuta.
Dokumentalaren bidez, ibaiaren bi aldeetako hainbat ekintzaileri ahotsa eman nahi izan die Muguruzak, eta baita aurpegia jarri ere. ikusleak Harrera Sarea eta Bidasoa Etorkinekin elkarteetako ordezkarien ahotik izango du egoeraren berri eta, horrez gainera, bertan bizia galdu dutenak ere gogoan izango ditu, «izena, adina, bidaia eta ametsak, hildako kopuru hotzen atzean dagoen istorioa eta pertsonak ezagutuz, modu honetan tragedia gizatiartuz», ziurtatzen du.
Etorkin horietako bakoitzaren biografiari errepasoa egiteaz batera alderdi gizatiarra lehen planora ekarri eta zenbakien atzean dauden pertsonak, eta hauen irrika eta ametsak, aurkeztuko dizkigu Muguruzak.
‘Bidasoa 2018-2023’ ez da musikagile eta zinemagile irundarrak Zinemaldian aurkezten duen lehen lana. Aurretik ‘Zuloak’ (2012), ‘Nola?’ (2016), ‘Black is Beltza’ (2018) eta ‘Black is Beltza II: Ainhoa’ (2022) aurkeztuak ditu jaialdi donostiarrean, guztiak arrakasta nabarmenaz.
Gertrud Vogler argazkilaria, zendu berri da eta Olivia Heussler lagunak bere katalogoa kudeatzen duen Stefan Laenzlinger-ekin kontaktuan jarri, eta opari ezin ederra jaso.
ESKERRIK ASKO.
Bide batez, eta Iñigo gogoan, egingo ditudan Black is Beltza II: Ainhoa filmaren azken aurkezpenak hauek izango dira:
EKAINA:
Ekainaren 1en azken aurkezpena Euskal Herrian:
Argia ➝
1988ko maiatzaren 7an, Espainiako poliziak Irunen atzemandako 150 kilo kokaina desagertu ziren, inork ikertu gabe. Ia mila kilo kokaina atzeman zituztela jakinarazi zuten eta bi urtera jakin zen bi egunera 850 zirela zeuzkatenak, azalpenik gabe. Gertaeran oinarriturik, Negu Gorriak taldeak gertaerei buruzko Ustelkeria abestia kaleratu zuen 1991ko Gure jarrera diskoan, Enrique Rodriguez Galindo Intxaurrondoko kuarteleko burua seinalatuz. Galindok salaketa jarri zuen –eta 2001ean epaiketa galdu– taldearen eta Esan Ozenki diskoetxearen aurka, elkartasun oldea eraginez. 1989an abiatutako “Navajas txostenak” Intxaurrondoko Guardia Zibilaren hainbat buruzagi narkotrafikoko operazioekin lotzen zituen, baina txostena “desagertu” egin zen. Entzun abestia jarraian:
Iturria: Desaparecen 150 kilos de cocaína aprehendidos por la policía en Irún y nadie lo investiga (El Pais)
Hona hemen ikus dezakezun zinema aretoak:
Una sección de CARLOS TENA.
MUSICO
URBANITA
GENIAL
ÚTIL
RADIKAL
ÚNICO:
ZORIONAK
AMIGO
Maldigo el momento en que una inesperada neumonía me ató al lecho del dolor y de la tos enfebrecida por espacio de dos semanas, días en los que no tuve huevos para saltarme a la torera la prescripción facultativa y lanzarme a la calle en pleno mes de mayo, primavera en pleno apogeo, para llegar hasta la cervecería habanera La Tropical, en la que Fermin Muguruza y su grupo iban a dar un primer concierto para la gente de la ciudad, espectáculo que disfrutaron casi dos mil personas, para al día siguiente, en el escenario de la singular y combativa Tribuna Anti Imperialista del Malecón, hacer lo propio junto a otras bandas de la isla más sana del mundo, esta vez ante miles de entusiasmados espectadores de todas las edades.
En ambos conciertos, el músico fundador de Kortatu y Negu Gorriak, presentaba su más reciente trabajo, un material íntegramente registrado en estudios jamaicanos, editado hace unos meses, con el título de Euskal Herria Jamaika Clash, al que acompaña un fresquísimo DVD que recoge los avatares, anécdotas y ambientes singulares que se vivieron en Kingston durante las semanas de grabación. En mi casa habanera he gozado varias veces del visionado de esas imágenes tan curiosas, y del vídeoclip que se ha elegido del álbum, un dechado de ingeniería e imaginación en el que se nota que lo que rodea a Muguruza es una atmósfera diseñada por los cuatro puntos cardinales, plagada de amigos, naturalidad, coincidencia en objetivos, enorme armonía, satisfacción, ganas de lucha y alegría contagiosa. Tal vez por eso, desde los poderes políticos, central, autonómico y municipal (salvo las honrosas excepciones que muchos sabemos), se ha tratado y se intenta bombardear al personal para que el nombre de Murguruza sea borrado del mapa musical. Vano intento. Y los Cebrianes, Polancos, Pedros Jotas y demás rufianes se preguntan: ¿Cómo se puede ser políticamente incorrecto, cantar en euskera y arrastrar a tanta gente sólo con la guitarra, su inmenso grupo y una enorme sonrisa?
En medio mundo, desde Tokio a San Francisco, pasando por Berlín o México, Fermin brinca por encima de una enorme barrera, la de la lengua, demostrando que cuando hay transparencia escénica, descarga rítmica y canciones trabajadas, no hay quien se salve de caer en la red de este músico que en plena madurez nos obsequia con un disco que pocos imaginábamos. Cuando en 1980 le dije que era más importante que Joe Strummer (al que acababa de ver en directo en Malmoe con su inolvidable Clash), no me imaginaba ni por asomo, que veintiséis años más tarde tendría en mis manos este disco, espléndida muestra de la coherencia de Muguruza, que no ha renunciado a la “marcha”, el “buen rollo”, el “toque” sensual del ska, el calypso y el reggae, aunque no pierdo la esperanza de llevarle a la Isla de la Juventud (no es sátira ni indirecta volteriana) para que nos tomemos unos rones guajiros al ritmo del sucu sucu.
Unas horas antes de marchar a Euskadi, tuve el placer de almorzar con él y sus músicos, en un restaurante del barrio chino habanero, Los Tres Chinitos, donde al calor de los arroces, el pollo y cerdo agridulce, los rollos imperiales y demás viandas típicas, hablamos del disco, de los conciertos y de la extensa gira que le aguarda este verano. La incómoda resaca de la noche anterior, fue sabiamente derrotada con varias cervezas Bucanero, una de las glorias del rubio brebaje aquí en Cuba. Pero la penicilina que llevaba mi cuerpo encima no quiso copular con el lúpulo, así me tuve que conformar con unos buenos tragos de agua del manantial de Ciego Montero para brindar por el feliz regreso a casa de Fermin y los catorce músicos que le acompañan.
Fermin Muguruza
Euskal Herria Jamaika Clash
TALKA RECORDS, 2006
Fermin está pletórico. El largo y complicado (además de costoso hasta lo impensable) viaje y estancia en Kingston, han valido la pena. Los estudios Tuff Gong siguen dejando en el aire el suave aroma de los miles de canutos made in Marley and Famiily, mezclados con otras sustancias de más difícil identificación, además del whisky, ron y otros alcoholes de la zona. No quedan atrás, en sencillez técnica y genialidad personal, los Big Yard, donde la pandilla de Shaggy hacía las delicias del colectivo rasta.
En ambos lugares, Fermin, Xabi Pery y el mítico Clive Hunt, vivieron unas semanas de intensísimo trabajo, dulcificado por el ánimo y la perenne sonrisa de músicos indígenas como el teclista Franklin “Bubbler” Thompson, los percusionistas Uzziah “Sticky” Thompson y Wayne “C” Clark, los guitarristas Daniel “Axe Man” Thompson (bajo) y Wayne Armond, las voces y la gracia de Rita Marley, Marcia Griffith y Judy Mowatt, los metales de David Madden y Dean Fraser, animados por sus colegas Xabi Pery, Jon Elizalde, Xabi Solano y el propio Fermin, en fin, una pléyade de profesionales con alma amateur, que siempre andaban bromeando, disfrutando de la insólita experiencia de comenzar una canción no con el consabido “One, two, three…”, sino con el más humilde “Bat, bi, hiru…” que a la postre es tan útil como aquel.
Los doce temas del CD contienen toda una declaración abierta acerca de lo que atrae, motiva e inspira a Muguruza, a la hora de componer sus latigazos bailables y reivindicativos. Irún se cuela en Kingston y el Día de Mercado (“Azoka eguna”) de ambas capitales, contiene las mismas esencias populares de dos comunidades aparentemente distanciadas, pero con problemáticas similares, con violencia policial en las calles, con inseguridad y una terrible ansia de llegar a una verdadera independencia. Una, la isla, aún sometida a controles sociales y políticos por parte del gobierno de su nada graciosa majestad británica, que da su mano al yanqui amenazando ante cualquier veleidad de regresar al socialismo de los años setenta. La otra, aislada, sometida a la constante presión de su nada graciosa majestad borbónica.
Euskal Herría Jamaika Clash es un estallido de concordia, una llamada armónica en la que la música, el ritmo, es tan importante como los textos, variopintos e inspiradísimos, de este necesario músico vasco. Una primera piedra en el edificio que podría conocerse como Bass Culture & Basque Culture.
Los sueños de Fermin van cumpliéndose de forma paulatina, rindiendo homenajes a la gente que canta, baila, toca y se divierte, sin perder de vista su condición de ciudadano de un mundo dominado por la más salvaje hipocresía, por el belicismo esquizofrénico de iletrados elegidos fraudulentamente en urnas preparadas para la trampa. El Pavo Frío (más que pavo, mono) de Lennon se convierte en el “Plastic turkey” de Muguruza, cuya letra es más que densa, terrible y cierta, a la que sigue una llamada a la libertad para utilizarla, un aldabonazo a la conciencia responsable de quien se niega a seguir el camino del rebaño.
Y, en una esquina, aparece, cuando menos lo esperas, pero cuando más lo necesitas, esa “Fille du Quartier Populair” (por algo se nota que aún se chamulla el patois en las calles de Kingston), que es capaz de poner caliente con su meneo caribeño, a un sesentón cualquiera, ejem, ejem…
Pero aún queda más espacio para la solidaridad (“Vamos a Ramala”) o la recuperación de “La línea del frente”, que Kortatu editara hace más de veinte años, para terminar con el retrato del “Samurai vasco” y el merecido recuerdo permanente a Bob Beamon y a su salto increíble, a Malcolm X o Luther King, que jamás imaginaron que de las entrañas de su raza surgiera una asesina legal como Condoleezza Rice. “Black is Beautiful… but sometimes it’s wrong, fellow”.
Un disco honesto, que huele a tierra necesaria, importante, desprotegido de los poderes mediáticos más poderosos, silenciado desde los poderes públicos. Lo artificial, sensiblero y parido únicamente por las posibles ventas millonarias, protegido en las esferas gubernamentales, se lo dejamos a los productores y mentores de Serrat y Sabina, maestros en el arte del disimulo, las campañas de publicidad y la penetración mediática, aunque sea por vía monárquica.
– Artículo publicado por Carlos Tena en Efe Eme el 26 junio 2007
Agur Carlos Tena, enciclopedia musical andante, profesor, amigo, compañero
Eskerrik asko por tu honestidad, dignidad, consecuencia revolucionaria.
Hasta siempre Carlos, en la Isla de la Juventud con unos rones guajiros al ritmo del sucu sucu.
uriartedesign-ek
sortutako webgunea
uriartedesign-ek sortutako webgunea
Pribatutasun politika eguneratu dugu datuen babeserako legedia berriagatik, eta gardentasunarekin dugun konpromisoagatik. Ez dugu aldatu zure datuak erabiltzeko eta konpartitzeko modua, baina uste dugu jakin behar duzula zure zein datu jasotzen ditugun, nola tratatzen ditugun eta zein aukera eta kontrol duzun. Ezarri cookie-akCOOKIE-AK UKATUGUZTIA ONARTU